Haagse humor

Amsterdam - Den Haag 1960

§ In mei 2016 wordt er op het Plein in Den Haag voor de eerste keer het Festival van de lach georganiseerd. Ingegeven doordat Den Haag veel met humor heeft. Maar het tweedaagse festival belicht veel meer dan alleen Den Haag.

Een paar jaar geleden had ik al een voorstel gestuurd naar Het Paard van Troje voor een HHH-festival: Het Haagse Humor Festival. Een concept met een gedetailleerd programma. Nooit een reactie op ontvangen. Hieronder een passage uit het voorstel en een lijstje met Haagse mensen die horen bij de Haagse humor-traditie.

De Haag

Wat is Haagse humor en bestaat het nog? Als kind in de jaren zestig ontdekte ik de taal van de straat en de taal van de mensen op stand. Zelf bevond ik me er tussenin. Den Haag heeft die twee uiterste talen en accenten, van bekakt tot zwaar plat Haags. En dat in de koninklijke residentie, dus een ambtenarenstad, maar ook met een onderlaag die zich weinig ontwikkelt. Den Haag is ook nooit een arbeidersstad geweest. Gajes en de werkende midden- en bovenklasse.

Op het snijvlak van diplomatieke beschaafdheid, politiek en koningshuis, bloeide en bloeit en botst de directe en harde straattaal van de Schilderswijk. Beide zijn onderwerp van humoristen en van de humor van de stad. En niet de minste Hagenaars hebben zich ermee beziggehouden. Van Wim Kan, Simon Carmiggelt naar Wieteke van Dort, via Kees van Kooten, Dolf Brouwers, tot Bart Chabot en Sjaak Bral en vele anderen. Haagse humor wordt landelijk breed gedragen en gewaardeerd en het komt in vele contexten nog steeds terug in de media.

Haagse humor leeft! Met een uitroepteken of een vraagteken!?

Kom thùis
Wèf ùit
Kachel ùit
Kind in de zèk
Fiets plète
Ken met me kâhwe klâhwe
Ein bogtje vrete vashâhwe
Heb op ut Rèswèkseplèn
Vèfdùizend vèfhonderdvèvenvèftig èzere pèpe bè lope vèle

Wie van de mède of wèfe mot er nog schète?
Tis bè vève
Dan zèn we plète

Lijstje met Haagse Humorfiguren

Kees Actueel
Willy Alfredo (sneldichter)
Kees van Amstel (cabaretier - Geboren in Haarlem en groeide op in Zandvoort. Hij is ook docent Engels aan een ROC in Den Haag)
Lou Bandy
Tijl Beckand (stand-upcomedian)
Wim de Bie
Godfried Bomans (enkele maanden na zijn geboorte verhuisd)
Adriaan Bontebal (schrijver/dichter)
Sjaak Bral
Dolf Brouwers (Sjef van Oekel)
Boudewijn Büch (alleen geboren in Den Haag (Bethlehem ziekenhuis), opgegroeid in Wassenaar)
Johan Buziau (clown - 1920)
Remco Campert
Jacob Campo Weyerman (1677-1747 satiricus)
Simon Carmiggelt
Bart Chabot
Jet Crielaard (kunstenaar/dichter, studeerde aan de KABK)
Danny Degenaar (dichter)
Fred Delfgauw (acteur en artiest)
Lia Dorana (actrice)
Wieteke van Dort
Frank Evenblij (tv-presentator met humor, interviewer van het lichtvoetige De jakhalzen van De Wereld Draait Door en imitator, Leidschendam 1978)
Tonny Eyk (hors concours, want componist, maar wel van het muziekoeuvre van Kees van Kooten en Wim de Bie. Geboren als Teun Eikelboom in de Haverschmidtstraat in het Laakkwartier) Rinus Ferdinandusse
Dimitri Frenkel Frank (deels Haags)
Theo van Gogh
Bas en Ralf Grevelink (duo en solo - zaten op het Maerlant Lyceum)
Sugar Lee Hooper (Marja van der Toorn, drummer/zangeres/entertainer)
Chiem van Houweninge (schrijver Zeg 'ns aaa)
Harry Jekkers
Rob Kamphues (Wassenaar - cabaretier)
Wim Kan
Frans Kokshoorn (ooit aangever van André van Duin)
Howard Komproe (cabaretier)
Kees van Kooten
Trudy Labij (comédienne)
Cees de Lange (pseudoniem van Cornelis Michielsen - cabaretier - De bonte dinsdagavondtrein - Showboat
Dick Matena (striptekenaar)
Koos Meinderts (schrijver, tekstdichter van Het Klien Orkest, opgegroeid in Loosduinen)
Sander van de Pavert (Lucky Tv en koning Willy)
Michel van der Plas (pseudoniem van Ben Brinkel - schrijver/dichter)
Paul Pleijsier (gitarist/cabaretier, duo met Marcel Verreck)
Annemarie Oster (Hadimassa)
Karel de Rooij (Mini en Maxi)
Marnix Rueb (Haagse Harry)
Helga Ruebsamen (schrijfster)
Annie M.G. Schmidt
J.H. 'Koos' Speenhof (liedschrijver/zanger, geen geboren Hagenaar)
Harry Touw (Fred Haché)
Hans Vandenburg (humormuziek met Gruppo Sportivo)
Jaap Vegter (striptekenaar)
Max Velthuijs (tekenaar/schrijver)
Georgina Verbaan (Zoetermeer/Den Haag)
Bram Vermeulen
Marcel Verreck (cabaretier)
Paul Pleijsier (cabaretier geweest met Marcel Verreck, duo Verreck & Pleijsier) Diederik van Vleuten (cabaretier)
Paul van Vliet
Pierre Wind (humor-kok)
Sylvia Witteman (woonde enige tijd in Den Haag en schreef biografie over Simon Carmiggelt)
Pieter van Woensel (18e eeuwse satiricus overleed in Den Haag)

Standbeeld Dolf Brouwers (Sjef van Oekel)

Een aantal jaren geleden heb ik passief het voorstel gedaan voor een standbeeld van Dolf Brouwers als Sjef van Oekel op de stoep voor ijs- en koffiegelenheid Florencia, vlakbij waar hij woonde. Meer:

Een standbeeld voor Dolf Brouwers (Sjef van Oekel) - De Jongenskamer

Annie M.G. Schmidt

Eind jaren twintig, rond 1930, woonde Annie M.G. Schmidt (1911-1995) geruime tijd in Den Haag in een pension in de Van Speijkstraat om voor notaris te studeren. Haar oudere broer Wim woonde al in het pension. Veel uitgaan, dansen en met jongens omgaan. Zou er wel meer over willen weten, ook omdat ik begin jaren 80 ook in die straat heb gewoond! Later schreef ze het lied Wat voor weer zou het zijn in Den Haag, gezongen door Connie Stuart met muziek van Harry Bannink. Ook in het lied Op een mooie Pinksterdag komt Den Haag voor: Morgen kan ze zwanger zijn, ‘t Kan ook nog vandaag, ‘t Kan van de behanger zijn of van een Franse zanger zijn, Of iemand uit Den Haag.

Maar wie weet het huisnummer in de Van Speijkstraat? Mail me dan.

Update november 2017. Het adres gevonden met behulp van Wouter van der Land (ook bedankt voor veel andere tips!). Uiteindelijk bij sociëteit De Witte nagevraagd waar Annies broer Wim woonde in de Van Speijkstraat, want ze woonden beiden in hetzelfde penison. Wim was als notaris lid van De Witte. Het is de Van Speijkstraat 44.

Ik heb nu de gemeente en een aantal raadsfracties aangeschreven om een gedenkteken aan de gevel te plaatsen, het liefst met de liedtekst erbij van Wat voor weer zou het zijn in Den Haag. Ook gemaild naar het Wijkberaad van het Zeeheldenkwartier. Wordt vervolgd, hopelijk.

NB. Denk ook aan de link met haar verblijf in het pension met het hoorspel Pension Hommeles en later ook Ja Zuster, Nee Zuster dat in een rusthuis was gesitueerd. De musical Foxtrot speelt zich ook af in een artiestenpension. En de ouders van Annie zijn later naar Den Haag verhuisd en zo zal Annie nog wel in het Haagse op bezoek zijn gekomen.

(Helemaal onderaan deze pagina staat een scan van de leden-administratiekaart van Wim Schimdt van sociëteit De Witte.)

Update: Al mijn mailtjes waren tevergeefs, of ze kunnen niets doen, of helemaal geen reactie. Teleurstellend. Van die dingen ja, van die dingen!

Het Festival van de Lach gaat niet direct over Haagse humor, maar ik wil de suggestie doen om een open-HH-podium in te ruimen voor een verkiezing wie het beste plat Haags en het beste bekakt Haags kan praten.

Goed initiatief en alle succes.

Website Festival van de Lach - Den Haag - festivalvandelach.nl

Inmiddels heb ik op en met YouTube een compilatie gemaakt met korte videofragmenten met vrijwel alle Haagse humorfiguren, toen en nu, ergens allemaal helden. Er valt meer over te schrijven, maar doe het niet. Kijk zelf maar.

Hommage Haagse Humor Helden - 35 min. - YouTube

Hier een link naar Vimeo.

HaHaHaHa - Hommage Haagse Humor Helden - 35 min. - Vimeo

___

Ik heb mijn video-compilatie ook ingezonden als bijdrage voor Haagspraak.

Hommage Haagse Humor Helden op Haagspraak - haagspraak.nl

Na Haagspraak had ik ook een mailtje gestuurd naar de redactie van de website Den Haag Direct. Die was enthousiast en wilde de video op zaterdag embedded plaatsen. En dat is gebeurd. De site trekt aardig wat bezoekers, maar er wordt zelden gereageerd.

Video-hommage aan Haagse humorhelden - Den Haag Direct - denhaagdirect.nl

Ze hebben het bericht ook op hun Facebook-pagina gezet en op Twitter.

En een paar tweets verstuurd. Een reactie van cabaretgoeroe Kick van der Veer. Hij retweette de video en schreef: Genoten!

Stukje geschreven over Koot en Bie.

Koot en Bie - De Jongenskamer

Haagse humorwandeling / gedenkbordjes

Misschien nog eens interessant voor een humorwandeling door de stad, of voor het plaatsen van gedenkbordjes. Hieronder een aantal adressen van Haagse humorfiguren en enkele locaties.

- Dolf Brouwers, Slijkeinde 24
- Constantijn Huygens (ook wel humorschrijver), geboren Nobelstraat 16, later Lange Voorhout 44
- Jacob Cats, Catshuis
- Kees van Kooten groeide op in de Zuiderparkbuurt in de Vreeswijkstraat 174 (geboren in Bethlehem ziekenhuis)
- Aan de gevel van Bierkade 2A, waar het geboortehuis van Godfried Bomans stond, prijkt nu een herinneringsbordje

- Lou Bandy en broer zanger Willy Derby, geboortehuis Van Limburg Stirumstraat 187
- Paul van Vliet, geboortehuis Denneweg 64, nu ook woonachtig in Buurtschap 2005 (Hooikade 2?)
- Johan Buziau, Geestbrugweg 55, Rijswijk
- J.H. 'Koos' Speenhoff, geen geboren Hagenaar, Seinpostduin 26, overleed bij het bombardement in het Bezuidenhout in de Anna van Hannoverstraat 9
- Simon Carmiggelt, geboortehuis Loosduinsekade 206, later Westeinde 172, 6 september 1939: S. Carmiggelt treedt in het huwelijk met Tiny de Goey en verruilt het ouderlijk huis in de Druivenstraat, nr. 19, voor een eigen woning in de Muzenstraat, nr. 16
- Wim Kan geboren in de Cornelis Jolstraat 66 op Scheveningen
- Wim de Bie geboren in de Vruchtenbuurt, Abrikozenplein 47, later ook Parsifalstraat
- Remco Campert woonde op diverse adressen waaronder de Beeklaan 507, Hooigracht 1D, Kijkduin
- Michel van der Plas - Weimarstraat 325
- Adriaan Bontebal, hofje Paulus Potterstraat 141 (?)
- Annie M.G. Schmidt, Van Speijkstraat 44, rond 1930

Marnix Rueb, Benoordenhout
Jaap Vegter, Archipelbuurt
Hans Vandenburg, Zeeheldenkwartier
Wieteke van Dort, Van Boetzelaerlaan
Chiem van Houweninge, Blue Horse Productions, voorheen in de Lange Houtstraat boven café Schlemmer
Theater Pepijn, Nieuwe Schoolstraat 21
Café de Sport in de Kazernestraat, Clichémannetjes (is afgebrand)
Koninklijke Schouwburg, conferences Wim Kan
Circustheater
Theater Diligentia

Wie vult aan, wie weet meer?

En de wandeling eindigt op de Grote Markt bij het standbeeld van Haagse Harry, kan iedereen een selfie met hem maken.

Ik heb Adriaan Bontebal goed gekend en ik ben een paar keer bij hem thuis in zijn hofjeswoning in de Paulus Potterstraat in de Schilderswijk geweest. Ooit schreef hij een pastiche op de Dapperstraat van J.C. Bloen over zijn eigen straat.

Paulus Potterstraat

De legen kom je aan de randen tegen
Waar stoffig op de schoorsteen prijkt:
‘Over mijn lijk naar de Schilderswijk’
Dat volk ervaart de rust als zegen

Maar zo niet ik, voor mij geen kassen
Hoewel ik van een dorpje ben
De stad niet echt van huis uit ken
Haal ‘k nu mijn lucht uit uitlaatgassen

Als kneuter ben ik afgemeld
Mijn teugen zijn steeds voller teugen
De stedeling hij kent geen maat

Tevreden heb ik vastgesteld
Ik deug niet en ik zal nooit deugen
Domweg gelukkig, in de Potterstraat

Adriaan Bontebal

Ik zie nu dat de online-vertaler van Nederlands naar (plat) Haags weer online staat. De spelling is ooit bedacht door Robert-Jan Rueb (neerlandicus) van zijn broer Marnix Rueb, de geestelijke vadâh van Haagse Harry.

Vertaal Nederlands naar het Haags - O42 (met dank aan Robert-Jan Rueb en Sjaak Bral) - haags.nu

VRIJMIBO

Kâp nâh es effe lekkâh met die vieze gore groentesapjes
Ik wil gâhdgeil-eerlijk-blankschuimend bieâh en geen grapjes!
Ik wil 'n bittâhballetje, hete vlammetjes, kaasflapjes
En geen vegetariese coronavrije neus- en mondhapjes!

Dirk H.

(Zie ik zo bleek dan?)

Dichtsels - DirkJan Vos - De Jongenskamer

O, o Den Haag

O, o, Den Haag, mooie stad achter de duinen
De Schilderswijk, Lange Poten en het Plein
O, o, Den Haag, ik zou met niemand willen ruilen
Meteen gaan huilen, als ik geen Hagenees zou zijn

O, o De Haag - Harry Klorkestein (Henny de Jong) - Harry Jekkers - Top Pop - YouTube

Harry Jekkers schreef het Haagse volkslied O, o Den Haag voordat hij bekend werd met Het Klein Orkest en hij maakte het lied voor de verjaardag van zijn Haagse vriend Cees Grimbergen, bekend van radio en tv. Toen het nummer zou worden uitgebracht wilde Jekkers zich niet aan het liedje verbinden en heeft toen een roady van Het Klein Orkest de naam Harry Klorkestein gegeven (anagram van de bandnaam) en die ging het verder playbacken, Harry had het wel ingezongen en later nam hij het natuurlijk zelf op in zijn repertoire en hij zingt het nog steeds.

Eigen klein fanpaginaatje over mijn grote Haagse humorhelden Koot & Bie - De Jomgenskamer

DirkJan Vos - d.vos35@chello.nl

( klik op logo voor HOMEPAGE )

Leden-administratiekaart Wim Schmidt van sociëteit De Witte met adres.